Wat is Coeliakie (Glutenintolerantie / Glutenallergie)?

Coeliakie (uitspraak: seuliakíe) of glutenintolerantie, ook wel inheemse spruw genoemd, is een aandoening (aangeboren of verworven door darm beschadigingen), veroorzaakt door een immunologische reactie tegen gluten. Gluten is een eiwit bevattende stof die voorkomt in tarwe, rogge, haver(1), spelt, kamut en gerst. Gluten zijn in principe onschuldige stoffen, niet-giftig en voedzaam, maar bij mensen met coeliakie reageert het lichaam toch zeer heftig op deze gluten. Het afweersysteem van deze mensen herkent de gluten als "gevaarlijk" en er zal een immunologische en ontstekingsreactie ontstaan. Het lichaam maakt anti-lichamen aan om de als indringer beschouwde gluten te bestrijden.

Er ontstaat een darmontsteking ter hoogte van het jejunum (een deel van de dunne darm) met een atrofie (=afsterven) van de darm-vlokken tot gevolg.

Coeliakie - beschadiging van darmvlokken
Coeliakie - beschadiging van darmvlokken
Bron: Maag Lever en Darmstichting

 

Hierdoor worden voedingsstoffen niet meer goed opgenomen (wat onder andere tot energieverlies en vermagering leidt, en bij kinderen tot een slechte groei) en ontstaat een vettige, diarree.

Mogelijke symptomen zijn: 

• chronische diarree
• verstopping
• afwijkend ontlastingpatroon
• smeuïge, stinkende ontlasting
• overmatige ontlasting (zogenaamde remsporen)
• depressiviteit
• opgeblazen gevoel
• buikpijn
• misselijkheid
• gewichtsverlies
• winderigheid
• botontkalking
• bloedarmoede
• vermoeidheid
• humeurigheid
• onvruchtbaarheid 
• miskramen
• neurologische afwijkingen

Het voorkomen en de ernst van bovengenoemde symptomen variëren van persoon tot persoon en zijn niet altijd gerelateerd aan het maag-darmkanaal. Sommige symptomen kunnen worden verward met prikkelbaar darm syndroom (PDS) of een tarwe-allergie. Ook worden deze symptomen vaak gerelateerd aan stress of zelfs ouderdom.

Ook op volwassen leeftijd kan alsnog glutenintolerantie ontstaan. Chronische vermoeidheid, buikpijn, diarree en botontkalking zijn veel gehoorde klachten. Het risico op onvruchtbaarheid en miskramen is verhoogd. 
De ernst van bovengenoemde klachten verschilt van persoon tot persoon, maar mensen met coeliakie hoeven niet altijd (deze) klachten te hebben. Dit wil overigens niet zeggen dat coeliakie geen nadelige gevolgen voor de gezondheid heeft.

In tegenstelling van wat er altijd gedacht wordt, is het niet zo dat iemand met coeliakie altijd ondergewicht of ongewenst gewichtsverlies heeft: de meesten hebben een normaal gewicht of zelfs overgewicht wanneer de diagnose wordt gesteld.

Bij mensen met coeliakie kunnen bepaalde aandoeningen vaker optreden. Doordat het darmslijmvlies is aangedaan kunnen sommige mensen niet tegen lactose (=melksuiker). Een (tijdelijk) lactosebeperkt dieet wordt dan aangeraden. Ook komt bij deze groep patiënten diabetes mellitus type 1 (insuline afhankelijke suikerziekte) vaker voor dan bij de rest van de bevolking evenals bepaalde schildklierafwijkingen (een te snelle werking van de schildklier). Mensen met het syndroom van Down hebben tevens een verhoogde kans op coeliakie.

 


Bij baby's kunnen klachten van het maag-darmkanaal optreden wanneer overgegaan wordt van borstvoeding naar introductie van gluten vanaf de zesde levensmaand. Denk hierbij aan het geven van een 'broodkorst', pap op basis van tarwebloem.

 

Andere symptomen bij jonge kinderen kunnen zijn:
Coeliakie bij kinderen
• opgezette buik
• dunne armen en benen
• achterblijven in gewicht en groei
• blijvend gewichtsverlies
• huilerigheid
• vertraagde puberteit
• bloedarmoede
• afwijkingen aan het tandglazuur
• aften in de mond


Veel mensen weten niet eens dat ze Coeliakie (of inheemse Spruw) hebben en nemen de klassieke symptomen als diarree, gebrek aan eetlust en verstoppingen voor lief, in de hoop dat slechts gaat om een kortdurende maag of darm klachten. Ook kunnen zij last hebben van depressies, huid problemen, slapeloosheid, gebrek aan ijzer en gewichtsverlies.

Bij een verdenking op Coeliakie of Spruw kan het raadzaam zijn een bloedtest door te voeren. Een voortijdige diagnose kan de kwaliteit van het leven gunstig beïnvloeden. Bij een positief resultaat kunt u direct uw arts of specialist consulteren. Zodra u na dit overleg vervolgens weet dat uw lichaam negatief reageert op Gluten kunt u de symptomen tegengaan door producten met gluten niet meer tot u te nemen. Een tijdige diagnose van Coeliakie kan tevens ernstige vervolg ziekten als Osteoporose en Darmkanker helpen voorkomen. Begin niet zonder de diagnose Coeliakie met een glutenvrij dieet.

Kan ik coeliakie hebben?

Coeliakie is één van de meest voorkomende niet-infectie gerelateerde darm aandoeningen. Studies wijzen uit dat 1 op 150 mensen leiden aan Coeliakie, waarvan 2 keer zoveel vrouwen als mannen. U vermoed dat uw kind wellicht Coeliakie heeft? Bij een of meerdere symptomen zou dit inderdaad het geval kunnen zijn. Coeliakie is overerfelijk. Komt er Coeliakie of gluten intolerantie voor in uw familie, dan dient u zeker te testen. Dit geldt ook indien er diabetes in uw familie voorkomt aangezien beide ziekten waarschijnlijk genetisch aan elkaar gelinkt zijn. Andersom geldt ook; bij een vastgestelde Coeliakie dient u ook uw glucosegehalte te testen.

* Zeker bij kinderen is een tijdige diagnose van Coeliakie van groot belang om ernstige gevolgen en stoornissen in de ontwikkeling te voorkomen.

* Bron Diabetesfonds